Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075-1077) (Tiết 2)

 BÀI 11
CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG 
 QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG 
 (1075 – 1077)
 II. Giai đoạn thứ hai (1076-1077)
 1. Kháng chiến bùng nổ: 
 a. Nhà Lý chuẩn bị:
 - Hạ lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng.
 ? Sau cuộc tấn công vào đất Tống (10-1075), nhà Lý 
 đã- Cùnglàm gì các để tùchuẩn trưởng bị dânkháng tộc chiến?ít người mai phục dọc 
 biên giới.
 - Thuỷ binh : Lý Kế Nguyên chỉ huy đóng ở Đông Kênh.
 - Quân chủ lực: Lý Thường Kiệt chỉ huy đồn trú ở Yên 
 Phụ (Yên Phong – Bắc Ninh).
 - Xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt. ? Tại sao Lý Thường Kiệt lại chọn sông Như 
 Nguyệt làm phòng tuyến chống giặc?
 Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt
 + Vị trí của sông 
 chặn các hướng 
 tấn công của 
 địch từ Quảng 
 Tây (TQ) về 
 Thăng Long.
 + Phòng tuyến 
 kiên cố phía 
 Nam sông, buộc 
 quân giặc muốn 
 đánh xuống phải 
 vượt sông. Chiến tuyến sông Như Nguyệt Để đảm bảo vững chắc cho việc phòng thủ, Lý Thường Kiệt 
đã cho quân và dân đắp luỹ suốt dọc bờ sông. Phía ngoài luỹ, 
mặt giáp với sông, ông cho sai đóng cọc tre làm thành hàng 
rào, dày mấy tầng. Dưới bãi sông, có những bãi chông ngầm, 
tất cả hợp thành chiến luỹ vững chắc, kiên cố Bờ bắc sông 
Như Nguyệt hầu hết là rừng rậm, bãi hoang, dân cư thưa thớt. 
Người đi qua vùng này rất sợ, theo lệ truyền, khi gặp nguy 
hiểm họ phải gọi thật to để người khác nghe thấy và đến ngay. 
Quân chủ lực của ta đóng ở đây và do Lý Thường Kiệt trực 
tiếp chỉ huy. b. Diễn biến : Lược đồ trận chiến tại phòng tuyến sông Như Nguyệt b. Diễn biến :
 - Cuối năm 1076, quân Tống kéo một đạo quân lớn gồm 
 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, một vạn ngựa chiến cùng 20 
 vạn dân phu chuẩn bị tiến vào nước ta .
 - 1077 nhà Lý đánh nhiều trận nhỏ cản bước tiến của giặc.
 - Lý Kế Nguyên đánh bại đạo quân thủy của địch ở Quảng 
 Ninh
C. Kết quả.
 - Quân Tống phải đóng lại ở bờ Bắc sông Như Nguyệt. 2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt 
 a/ Diễn biến : Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt
 a/ Diễn biến :
 - Quách Quỳ cho 
 quân vượt sông 
 đánh vào phòng 
 tuyến của ta 
 nhưng bị ta 
 phản công qyết 
 liệt . 2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
 a/ Diễn biến :
 - Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến 
 của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt . ? Sau nhiều lần vượt sông tấn công phòng tuyến Như 
Nguyệt thất bại, tình thế quân giặc như thế nào?
 Bị quân ta giáng trả quyết liệt, Quách Quỳ thất vọng ra 
 lệnh: “Ai bàn đánh sẽ bị chém”, và chuyển sang thế phòng 
 ngự, cố thủ. Quân sĩ chán nản, mệt mỏi chết dần chết 
 mòn... Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt)
 “Nam quốc sơn hà nam đế cư,
 Tiệt nhiên định phận tại thiên thư .
 Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
 Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”.
 Tạm dịch
 “Sông núi nước Nam, vua Nam ở,
 Rành rành định phận tại sách trời.
 Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm,
 Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời”. ? Theo em việc Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi 
đền- Khíchbên sông lệ tinh Như thần Nguyệtchiến đấu ngâm của quân vang ta. bài thơ “Nam 
quốc- Làm sơn cho hà” quân có tácTống dụng hoang gì? mang, mất tinh thần chiến đấu. 2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt: 
 a/ Diễn biến :
 - Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến 
 của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt .
 - Cuối xuân 1077, nhà Lý bất ngờ cho quân tấn công vào 
 đồn giặc.
 b/ Kết quả :
 - Quân Tống 10 phần chết đến 5 - 6 phần.
 - Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà và hứa rút quân về nước ? Vì sao ta đang trên thế thắng mà Lý Thường 
 Kiệt lại chủ trương giảng hoà? 
+ Ta đang trên thế thắng không cần hao tổn lực lượng, hi sinh 
 vô ích mà vẫn có thể kết thúc chiến tranh.
+ Vì Tống là một nước lớn mạnh, bị thua tất sẽ đem quân 
 đánh trả thù, chiến tranh kéo dài chỉ thêm đau thương, chết 
 chóc. 
+Tống và Đại Việt là hai nước láng giềng, cần phải giữ mối 
 quan hệ hoà hiếu lâu dài.
—> Nhằm đảm bảo mối quan hệ bang giao, không 
 muốn làm tổn thương danh dự nước lớn . Thảo luận nhóm
? Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý 
 Thường Kiệt?
 Tấn công trước để tự vệ.
 + + Thảo luận nhóm 4 người
 + Chặn giặc +ở Thờiphòng gian: tuyến 2 phútNhư Nguyệt và đánh bại chúng 
 khi thời cơ đến.
 + Đại diện nhóm trình bày.
 + Cách kết thúc chiến tranh: Giặc thua nhưng vẫn đề nghị 
 “giảng hoà”. c. Ý nghĩa lịch sử:
 - Đây là chiến thắng tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại 
 xâm của dân tộc. 
 - Nền độc lập, tự chủ của dân tộc được củng cố. 
 - Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt .