Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận - Nguyễn Thị Hạnh

 Bố cục và 
phương pháp lập 
 luận trong bài 
 văn nghị luận
 Tiết .
 GV: Nguyễn Thị Hạnh CONTENTS
 Mối quan hệ giữa 
 bố cục và lập luận
 I. II.
 Luyện tập Mối quan hệ 
giữa bố cục và 
 lập luận
 I. 1. Bố cục
 Bài văn gồm 3 phần Bài “Tinh thần yêu 
 nước của nhân dân 
 ta” gồm mấy phần? 
 Đặt vấn đề NộiBố dung của mỗi 
 phần là gì?
 cục 
 Giải quyết vấn đề
 lập 
 Kết thúc vấn đề luận a/ Đặt vấn đề: Nhận định chung về lòng 
 yêu nước (3 câu)
 01 Nêu vấn đề trực tiếp
 02 Khẳng định giá trị vấn đề
 Xác định phạm vi biểu hiện nổi bật của vấn đề trong 
 03
 cuộc kháng chiến chống ngoại xâm bảo vệ đất nước b/ Giải quyết vấn đề: Chứng minh lòng yêu nước 
 qua các thời kì (8 câu)
 01 Giới thiệu khái quát và chuyển ý
 Đoạn 2
Lòng yêu nước 02 Liệt kê dẫn chứng, xác định thái độ
 trong quá khứ 
 (3 câu) Xác định tình cảm, thái độ: Ghi 
 03
 nhớ công lao b/ Giải quyết vấn đề: Chứng minh lòng yêu nước 
 qua các thời kì (8 câu)
 01 Khái quát và chuyển ý
 Đoạn 3
 2; Liệt kê dẫn chứng theo các bình diện, 
Lòng yêu nước 3; 4 các mặt khác nhau
trong hiện tại (5 
 câu)
 03 Khái quát nhận định, đánh giá c/ Kết thúc vấn đề: Bổn phận và trách nhiệm của 
 mỗi người dân (5 câu)
01 So sánh, khái quát giá trị của tinh thần yêu nước
2; 3 Hai biểu hiện khác nhau của lòng yêu nước
4; 5 Xác định trách nhiệm bổn phận của chúng ta (1) (2) (3)
 Dân ta có một Mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng nó 
(I) (1) lòng nồng nàn Truyền thống lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khắn, 
 yêu nước (luận quý báu nó nhấn chìm lũ bán nước và lũ cướp 
 điểm xuất phát) nước (vai trò của lòng yêu nước
 Lịch sử ta đã có 
 nhiều cuộc Bà Trưng, Bà 
 Chúng ta phải ghi nhớ .
 (2) kháng chiến vĩ Triệu 
 đại 
(II)
 Đồng bào ta Đều giống nhau nơi lòng nồng 
 (3) ngày nay cũng Từ đến . nàn yêu nước
 rất xứng đáng .
 Giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thàn 
(III) (4) Bổn phận của yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công 
 chúng ta việc yêu nước, công việc kháng chiến GHI NHỚ 1
 Bố cục bài văn nghị luận có ba phần:
 Nêu vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống xã hội 
1 Mở bài: 
 (Luận điểm xuất phát, tổng quát)
 Trình bày nội dung chủ yếu của bài (có thể có 
2 Thân bài: 
 nhiều đoạn nhỏ, mỗi đoạn có 1 luận điểm phụ
 Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, thái 
3 Kết bài: 
 độ, quan điểm cảu bài 2. Lập luận
 Là ý kiến thể hiện tư 
 A tưởng, quan điểm trong bài 
 vănLập nghị luận luận là 
 Là những lí lẽ, dẫn gì?
chứng làm cơ sở cho B
 luận điểm Là cách lựa chọn, sắp xếp, 
 trình bày luận cứ sao cho 
 C chúng làm cơ sở vững chắc 
 cho luận điểm
 Cả ba ý trên D HÀNG DỌC 1
 Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước Tinh thần 
 (Luận điểm xuất phát) yêu nước
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại 
 Quá khứ
Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng . Hiện tại
 Bổn phận của chúng ta Mai sau
 ᾇ
 Lập luận Suy luận tương đồng theo thời gian HÀNG NGANG 1
 Mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng 
 Dân ta có một Truyền 
 nó lướt qua mọi sự nguy 
lòng nồng nàn thống 
 hiểm, khó khắn, nó nhấn chìm 
yêu nước (Luận quý 
 lũ bán nước và lũ cướp nước 
điểm xuất phát) báu
 (vai trò của lòng yêu nước
 Nêu vấn đề Khẳng định So sánh mở rộng, xác 
 trực tiếp giá trị của vấn định phạm vi thể hiện 
 (nhân) đề (quả) vấn đề (quả)
 ᾇ
 Lập luận theo quan hệ nhân – quả HÀNG NGANG 2
Lịch sử ta đã có 
 Bà Trưng, 
nhiều cuộc kháng Chúng ta phải 
 Bà Triệu 
 chiến vĩ đại ghi nhớ .
 Giới thiệu khái 
 quát và chuyển Liệt kê dẫn Ghi nhớ công 
 ý (nhân) chứng (nhân) lao (quả)
 ᾇ
 Lập luận theo quan hệ nhân – quả HÀNG NGANG 3
Đồng bào ta ngày 
 Từ đến Đều giống nhau 
nay cũng rất xứng 
 . nơi lòng nồng 
 đáng . nàn yêu nước
 Khái quát và Liệt kê dẫn Khái quát 
 chuyển ý chứng nhận định 
 đánh giá
 ᾇ
 Lập luận tổng – phân – hợp HÀNG NGANG 4
 Giải thích, tuyên truyền, tổ chức, 
 lãnh đạo, làm cho tinh thàn yêu 
 Bổn phận 
 nước của tất cả mọi người đều được 
của chúng ta 
 thực hành vào công việc yêu nước, 
 công việc kháng chiến
 ᾇ
 Lập luận suy luận tương đồng Mỗi phần của bố cục 
 có 1 cách lập luận Dựa vào quá trình 
 (hàng ngang) phân tích, cho biết 
 quanGiữa hệ giữa các bố phần của bố 
 cục vàcục lập cũng luận có lập luận 
Mạng lưới kết nối dọc – như thế nào?(hàng dọc)
ngang đó chính là kết 
quả phối hợp khéo léo 
giữa bố cục và lập luận. GHI NHỚ 2
 Để xác lập luận điểm trong từng 
 phần và mối quan hệ giữa các phần, 
 người ta có thể sử dụng các phương 
 pháp lập luận khác nhau như suy 
 luận nhân quả, suy luận tương 
 đồng, Luyện 
 tập
 II. Đọc bài văn (sgk tr31 + 32)
 Bài văn nêu lên tư tưởng gì? 
 Thể hiện ở những luận điểm 
 nào? Tìm những câu mang luận 
Thảo luận theo bàn, điểm 
trả lời câu hỏi Bài có bố cục mấy phần? Hãy 
 cho biết cách lập luận được sử 
 dụng trong bài/
Lên trình bày trong 2’