Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng giải toán hình học 8 thông qua tiết luyện tập

 Căn cứ tình hình thực tế của nhà trường đối với bộ mơn tốn nĩi chung và 
bộ mơn hình học nĩi riêng tơi nhận thấy đa số học sinh rất lung túng khi tiếp cận 
bài tốn hình học, khơng biết phải làm gì, bắt đầu từ đâu, đi theo hướng nào, 
khơng biết liên hệ những giả thiết bài tốn với những kiến thức đã học, khơng 
phân biệt được điều đã cho và điều cần phải tìm và thậm chí khơng nắm được các 
kiến thức hình học nên khơng biết cách làm bài (đối với học sinh yếu, kém).
 2/ Nguyên nhân:
 Học sinh suy luận hình học kém, chưa hiểu biết thế nào là chứng minh, cho nên 
lí luận thiếu căn cứ, khơng chính xác, khơng chặt chẽ, lấy điều phải chứng minh 
làm giả thiết thậm chí cĩ mâu thuẫn, khơng nắm được phương pháp tư duy, 
phương pháp cơ bản giải tốn hình học, suy nghĩ rất hời hợt, máy mĩc, khơng biết 
nhận xét đúng, sai về bài tốn vừa giải nên thường lung túng trước những bài tốn 
khác đơi chút với bài quen giải.
 Học sinh trình bày bài giải tốn hình học khơng chuẩn, vẽ hình khơng chính 
xác, rõ ràng, ngơn ngữ và ký hiệu tùy tiện, câu văn lủng củng khơng ngắn gọn, lập 
luận thiếu khoa học, khơng logic. Những khuyết điểm trên đây của học sinh chủ 
yếu là chúng ta chưa quan tâm đúng mức việc rèn cho học sinh một số kỹ năng cơ 
bản giải tốn cũng như việc uốn nắn, rèn luyện từng cái nhỏ, cái bắt đầu rất quan 
trọng trong những bước đi ban đầu trong chứng minh hình học và giải tốn hình. 
Cho nên học sinh thường mắc sai lầm ngay cả khi thực hiện những thao tác rất đơn 
giản.
III. Những yêu cầu và biện pháp thực hiện:
 Hiện nay trong dạy học hình học cĩ nhiều học sinh khơng giải được tốn hình 
do đĩ những học sinh này dễ bi quan thiếu tự tin, mất hứng thú trong học tập. Vì 
thế dạy giải tốn hình học trước hết giáo viên cần phải nắm được các yêu cầu và 
biện pháp thực hiện sau:
 1/ Yêu cầu:
 Người dạy phải làm cho học sinh kể cả học sinh yếu, kém giải được tốn hình 
 học và qua đĩ cho học sinh nắm vững các tri thức hình học và hiểu rõ thêm, 
 thế nào là chứng minh hình học.
 2 Tìm được một lời giải hay của bài tốn tức là đã khai thác được những đặc 
 điểm riêng của bài tốn điều đĩ làm cho hs biết được sự hưng phấn, sáng tạo 
 cùng niềm vui thắng lợi.
 2. Phương pháp tìm tịi lời giải:
 - Tìm hiểu nội dung bài tốn.
 • Tìm hiểu nội dung bài tốn tức là tìm hiểu giả thiết là gì? Hình vẽ minh 
 họa ra sao? Sử dụng kí hiệu như thế nào?
 • Dạng tốn nào? (Tốn chứng minh hay tốn tìm tịi?)
 - Xây dựng chương trình giải: Tức là chỉ rõ các bước tiến hành: Bước 1 là gì? 
 Bước 2 giải quyết vấn đề gì?
 - Thực hiện chương trình giải: Là trình bày giải theo các bước đã chỉ ra, chú ý 
 sai lầm thường gặp trong tính tốn, trong biến đổi.
 - Kiểm tra và nghiên cứu lời giải: là xét xem cĩ sai lầm khơng? Cĩ phải biện 
 luận kết quả tìm được khơng? Nếu là bài tốn cĩ nội dung thực tiễn thì kết 
 quả tìm được cĩ phù hợp với thực tế khơng? Một điều quan trọng là rèn luyện 
 cho hs thĩi quen đọc lại yêu cầu bài tốn sau khi giải xong bài tốn đĩ để một 
 lần nữa các em xác định lại con đường chứng minh và hiểu rõ hơn chương 
 trình đã đề xuất, hiểu sâu hơn kiến thức cơ bản đã ngầm cho trong giả thiết.
 3. Trình tự dạy học: Bao gồm các hoạt động sau
 ➢ Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung bài tốn.
 ➢ Hoạt động 2: Xây dưng chương trình giải.
 ➢ Hoạt động 3: Thực hiện chương trình giải
 ➢ Hoạt động 4: Kiểm tra và nghiên cứu lời giải.
 Trong các hoạt động này, chú ý thể hiện được: dạy tri thức, dạy phương pháp, 
chú trọng học sinh cách tìm tịi lời giải.
 Bài tập : Cho gĩc xOy nhọn và lấy điểm A trên Ox , điểm B trên Oy 
sao cho OA = 2dm; OB = 4 dm. trên tia đối của tia Ox lấy điểm D sao cho OD = 
6dm, trên tia đối của tia Oy lấy điểm C sao cho OC = 3dm.
 a/ Chứng minh OBA đồng dạng ODC 
 b/ Đường thẳng DC cắt đường thẳng BA tại I
 4 - Cho học sinh đọc tiếp đề câu c xác 
 2
định giả thiết và kết luận vẽ hình. c/ Chứng minh OA = OB.OK
- Giáo viên gợi ý cho học sinh biết là để Ta cĩ OAK = D ( DC//AK ; so 
chứng minh OA 2 = OB.OK ta cần chứng le trong )
minh các cạnh tương ứng tỉ lệ. D = B ( OBA đồng dạng 
- Để chứng minh được các cạnh tương ứng ODC ) 
tỉ lệ ta cần chứng minh thơng qua 2 tam OAK = B
giác đồng dạng nào ? 
- Để chứng minh OAK = B ta phải Xét OAB và OKA cĩ 
chứng minh như thế nào ? O chung
- Giáo viên và học sinh thơng qua sơ đồ B = OAK ( chứng minh trên )
phân tích đi lên để hình thành lời giải. OAB đồng dạng OKA ( g – g )
 = OA 2 = OB.OK
- Cho học sinh phát hiện cách chứng minh 
 khác .
 IV/ Kết quả : 
 Đề tài này được áp dụng khá thành cơng trên tồn khối 8 của trường, đặc biệt là 
thành cơng hơn trong chuyên đề thao giảng cấp trường trong 2012.
 Trong thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm “Rèn kỹ năng giải tốn hình 
học 8 thơng qua tiết luyện tập”, Tơi nhận thấy đối tượng học sinh yếu tiếp thu 
được kiến thức về hình học, bước đầu tự giải được các bài tốn hình học cơ bản, từ 
đĩ chất lượng học tập của học sinh được nâng lên rõ rệt, qua kết quả HKI sau đây:
 Kết quả HKI của lớp đang dạy.
 GIỎI KHÁ TRUNG YẾU TRÊN 
 BÌNH TB
 Số Lượng 12 15 10 1 37
 Tỉ lệ 31,6% 39,5% 26,3% 2,6% 97,4%
 V. Kết luận
 6