Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 167 + 168: Tổng kết văn học

 GIỚI THIỆU BÀI MỚI:
 Tiết 167-168: TỔNG KẾT VĂN HỌC
 Tiết 1: PHẦN A 
 NHÌNNHÌN CHUNGCHUNG VỀVỀ NỀNNỀN VĂNVĂN HỌCHỌC VIỆTVIỆT NAMNAM
I. Các bộ phận hợp thành nền văn học QuaQua chươngchương trìnhtrình đãđã 
Việt Nam: họchọc emem hãyhãy chocho biết:biết: 
1/Văn học dân gian: VHVNVHVN đượcđược hìnhhình thànhthành 
*Khái niệm: Văn học dân gian định hình từtừ nhữngnhững bộbộ phậnphận nào?nào?
từ xa xưa, là sản phẩm của các tầng lớp 
bình dân, được lưu truyền bằng miệng.
-Về thể loại: Tuyền thuyết, cổ tích, ngụ 
ngôn, 
-Về nội dung: Tố cáo xã hội cũ, ca ngợi 
nhân nghĩa, đạo lý, tình yêu quê hương, 
đất nước. 2/2/ VănVăn họchọc viết:viết: VănVăn họchọc viếtviết đượcđược 
-- VănVăn họchọc viếtviết xuấtxuất hiệnhiện từtừ thếthế kỷkỷ xuấtxuất hiệnhiện từtừ khikhi nào,nào, 
X.X. vàvà đượcđược sángsáng táctác 
-- ĐượcĐược hìnhhình thànhthành từtừ cáccác bộbộ phậnphận bằngbằng loạiloại chữchữ nào?nào? 
chữchữ Hán,Hán, chữchữ nômnôm vàvà chữchữ QuốcQuốc 
ngữ.ngữ.
-- VănVăn họchọc chữchữ HánHán xuấtxuất hiệnhiện từtừ 
TKTK XX đếnđến hếthết TKTK XIX.XIX.
-- VănVăn họchọc chữchữ nômnôm rara đờiđời từtừ TKTK 
XVIIIXVIII đếnđến cuốicuối TKTK XIX.XIX.
-- VănVăn họchọc viếtviết bằngbằng chữchữ QuốcQuốc ngữngữ 
xuấtxuất hiệnhiện từtừ TKTK XVIIXVII vàvà đượcđược phổphổ 
biếnbiến rộngrộng rãirãi đếnđến ngàyngày nay.nay. • II.TiếnII.Tiến trìnhtrình lịchlịch sửsử • LịchLịch sửsử vănvăn họchọc viếtVNviếtVN 
 VHVN:VHVN: từtừ từtừ TKXTKX đếnđến 
 nay(2005)nay(2005) đượcđược chiachia 
• VănVăn họchọc viếtviết VNVN chiachia 
 làmlàm mấymấy thờithời kỳkỳ lớn?lớn?
 làmlàm 33 thờithời kỳkỳ lớn:lớn:
• -- TừTừ TKXTKX đếnđến hếthết TKTK 
 XIX>XIX>
• -- TừTừ đầuđầu TKTK XXXX đếnđến 
 nămnăm 1945.1945.
• -- TừTừ sausau CáchCách mạngmạng 
 thángtháng TámTám nămnăm 19451945 
 đếnđến nay.nay. • III.MấyIII.Mấy nétnét đặcđặc sắcsắc nổinổi • VănVăn họchọc VNVN cócó nhữngnhững 
 bậtbật củacủa VHVN:VHVN: đặcđặc sắcsắc nào?nào?
• 1/Nội1/Nội dungdung tưtư tưởngtưởng 
 gồm:gồm:
• +Tinh+Tinh thầnthần yêuyêu nước.nước.
• +Ý+Ý thứcthức cộngcộng đồngđồng
• +Tinh+Tinh thầnthần nhânnhân đạođạo 
 vàvà tinhtinh thầnthần lạclạc quan.quan. • 2/Về2/Về nghệnghệ thuật:thuật: đượcđược • VănVăn họchọc viếtviết VNVN cócó 
 kếtkết tinhtinh trongtrong nhữngnhững táctác nhữngnhững nétnét đặcđặc sắcsắc 
 phẩmphẩm cócó quyquy mômô khôngkhông nào?nào?
 lớnlớn nhưngnhưng dungdung dịdị vàvà cócó 
 vẻvẻ đẹpđẹp hàihài hòa.hòa.
 • QuaQua tìmtìm hiểuhiểu trêntrên emem 
 hãyhãy kháikhái quátquát vềvề vănvăn 
 • **GHIGHI NHỚ:NHỚ: (Sgk(Sgk họchọc viếtviết VNVN từtừ TKTK XX 
 trangtrang 194)194) đếnđến nay?nay?
• IV.IV. LuyệnLuyện tập:tập: • HướngHướng dẫndẫn HSHS vềvề nhànhà 
• HãyHãy thốngthống kêkê cáccác táctác thốngthống kê:kê: VịVị trí,trí, đặcđặc 
 phẩmphẩm VHVNVHVN từtừ TKTK XX đếnđến điểm,điểm, tínhtính chất,chất, thểthể 
 1945.1945. loại,loại, giágiá trịtrị nộinội dung,dung, 
 nghệnghệ thuậtthuật CỦNG CỐ:
NộiNội dungdung cầncần chúchú ý:ý: 
-- BộBộ phậnphận hợphợp thànhthành nềnnền VHVN.VHVN.
-- LịchLịch sửsử phátphát triểntriển VHVNVHVN chiachia làmlàm mấymấy thờithời kỳ.kỳ.
-- NhữngNhững nétnét đặcđặc sắcsắc nổinổi bậtbật củacủa VHVN.VHVN.
 • Dặn dò HS về nhà chuẩn bị bài: SƠ LƯỢC VỀ 
 MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC. TiếtTiết 168:168: 
 SƠ LƯỢC MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC
• I.I. PhầnPhần mởmở đầu:đầu: • CănCăn cứcứ vàovào đâuđâu 
• CănCăn cứcứ chủchủ yếuyếu vào:vào: màmà ngườingười tata phânphân 
 chia ra các thể 
• -- BấtBất kỳkỳ mộtmột táctác phẩmphẩm vănvăn họchọc nàonào chia ra các thể 
 loại văn học?
 đềuđều tồntồn tạitại trongtrong mộtmột dạngdạng thứcthức nhấtnhất loại văn học?
 định.định.
• -- NhữngNhững đặcđặc điểmđiểm hiệnhiện tượngtượng đờiđời 
 sốngsống trongtrong táctác phẩm.phẩm.
• -- CáchCách thứcthức tổtổ chứcchức táctác phẩm.phẩm.
• -- NgônNgôn ngữngữ củacủa táctác phẩm.phẩm. II.Sơ lược về một số thể loại Văn học:
 • EmEm cócó thểthể phânphân loạiloại vàvà sắpsắp xếpxếp cáccác thểthể loạiloại vănvăn họchọc 
 dândân gian?gian?
• 1.Một1.Một sốsố thểthể loạiloại vănvăn họchọc dândân gan:gan: 
• BảngBảng hệhệ thốngthống 
 Trữ tình Tự sự dân gian Sân khấu Nghị luận 
dân gian dân gian dân gian
CaCa daodao 1.1. ThầnThần thoạithoại vàvà truyềntruyền 1.1. ChèoChèo TụcTục ngữngữ
DânDân caca thuyếtthuyết 2.2. TuồngTuồng CâuCâu đốđố
 2.2. CổCổ tích:tích: 3.3. KịchKịch 
 -Truyện-Truyện cười,cười, truyệntruyện ngụngụ rốirối
 ngôn,ngôn, truyệntruyện thơ,thơ, sửsử thi,thi, vèvè 4.4. CảiCải 
 lương lương II.Một số thể loại Văn học trung đại:
 • VănVăn họchọc trungtrung đạiđại trongtrong chươngchương trìnhtrình NgữNgữ vănvăn THCSTHCS 
 đượcđược họchọc cáccác thểthể loạiloại nào?nào?
• BảngBảng hệhệ thốngthống 
 Trữ tình trung đại Tự sự trung đại Nghị luận trung đại
Thơ:Thơ: +Tuyện+Tuyện ngắnngắn chữchữ HánHán ++ Chiếu,Chiếu, (biểu)(biểu)
-- ĐườngĐường luật:luật: ThấtThất ++ TuyệnTuyện truyềntruyền kỳkỳ ++ HịchHịch
ngôn,ngôn, ngũngũ ngôn;ngôn; tứtứ ++ TiểuTiểu thuyếtthuyết chươngchương ++ CáoCáo (đại(đại cáo)cáo)
tuyệt, bát cú, trường 
tuyệt, bát cú, trường hồihồi chữchữ HánHán ++ LuậnLuận (Luận(Luận vềvề 
thiên, cổ phong, 
thiên, cổ phong, ++ TuyệnTuyện thơthơ NômNôm phépphép học)học)
ngâm(saungâm(sau phútphút chiachia 
 + Ký sự (Thương kinh 
li-Chinhli-Chinh phụphụ ngâm),ngâm), + Ký sự (Thương kinh 
 ký sự)
lụclục bát,bát, songsong thấtthất lụclục ký sự)
bát,bát, háthát nói-canói-ca trù.trù. ++ TùyTùy bútbút (Vũ(Vũ trungtrung tùytùy 
 bút)bút) • III. Một số thể loại văn học • Em hãy nêu đặc 
 hiện đại: điểm của một số 
• CácCác thểthể loạiloại chủchủ yếu:yếu: thể loại văn học 
• -- ThơThơ mới,mới, TuyệnTuyện ngắn,ngắn, KịchKịch thơ,thơ, hiện đại?
 CácCác dạngdạng nghịnghị luận.luận.
• - Gồm: Tự sự, trữ tình, • Em hãy kể lại một 
 Kịch, thể loại tổng hợp. số thể loại văn học 
• Tự sự gồm: Tuyện ngắn, hiện đại?
 truyện vừa, truyện dài, bút 
 ký, ký sự, phóng sự, du ký, 
 tùy bút, nhật ký. • Trữ tình gồm: Thơ mới, thơ tự do, 
 thơ văn xuôi, trường ca.
• Kịch gồm: Kịch nói, chính kịch,bi 
 kịch, hài kịch.
• Thể loại tổng hợp: Tuyện ký, truyện 
 thơ, kịch thơ.
 • EmEm hãyhãy nhắcnhắc 
• ** GHIGHI NHỚ:NHỚ: (Sgk)(Sgk) lạilại mộtmột sốsố củacủa 
• Bài tập về nhà: vănvăn họchọc dândân 
 gian,gian, vănvăn họchọc 
• 1/ So sánh sự khác nhau về thể loại trungtrung đạiđại vàvà 
 giữa Hoàng Lê nhất thống chí và vănvăn họchọc hiệnhiện 
 Tuyện Kiều. đại?đại? 2/2/ CácCác thểthể loạiloại nghịnghị luậnluận hiệnhiện đạiđại trongtrong chươngchương trìnhtrình TLVTLV 
THCSTHCS đượcđược phânphân loạiloại nhưnhư thếthế nào?nào? VậnVận dụngdụng đểđể xácxác địnhđịnh thểthể 
loạiloại vănvăn bảnbản nghịnghị luậnluận cụcụ thểthể chocho cáccác vănvăn bảnbản sau:sau:
TênTên bài,bài, têntên táctác giảgiả XHXH (về(về XHXH (về(về VH(tácVH(tác VH(bàiVH(bài 
 tưtư tưởngtưởng hiệnhiện tượngtượng phẩmphẩm thơ,thơ, 
 đạođạo lý)lý) đờiđời sốngsống tríchtrích đoạnđoạn 
 đoạn)đoạn) thơ)thơ)
+Tinh+Tinh thầnthần yêuyêu nướcnước 
củacủa NDND tata (Hồ(Hồ ChíChí 
Minh)Minh)
+Đức+Đức tínhtính giảngiản dịdị 
củacủa BácBác Hồ Hồ (Dặn dò HS: chuẩn bị cho bài kiểm 
tra tổng hợp cuối năm)
• XIN KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ 
 CÁC EM HỌC SINH LỚP 9!