Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Nghĩa tường minh và hàm ý - Nguyễn Thị Hạnh

 Đoán 
ý đồng 
 đội Luật chơi
 GV viết các tình 
 huống cho vào hộp
 2 nhóm bất kì lên bốc 
HS ở dưới đoán ý của và diễn trong 1 phút
 các nhân vật trong 
 tình huống
 Đúng được 1 điểm 
 cộng, sai nhường quyền Các em đã làm bài tập 
Em làm rồi ạ! thầy giao chưa?
Hôm qua em bị 
 nhức đầu ạ. Đã 12 giờ rồi các 
 con ạ! Nghĩa tường minh 
 và hàm ý
 GV: Nguyễn Thị Hạnh CONTENTS
 Phân biệt nghĩa tường minh 
01
 và hàm ý
02 Luyện tập Phân biệt nghĩa 
 I.
tường minh và hàm ý THẢO LUẬN 
 NHÓM ĐÔI
ü Đọc đoạn trích (sgk-tr74+75)
ü Trả lời 2 câu hỏi sgk
ü Đại diện trình bày - Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
 Chính là anh thanh niên giật mình nói 
to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy 
ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm 
một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lười đứng dậy. 
Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, 
thong thả đi đến chỗ bác già.
 - Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây 
này!
 Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để 
người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc 
khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới 
trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại 
chiếc khăn và quay vội đi. Thời gian chỉ còn 5 Cảm xúc tiếc nuối vì 
 phút nữa là chia tay thời gian trôi nhanh
 Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
Diễn đạt trực tiếp = Không diễn đạt trực 
 từ ngữ trong câu tiếp = từ ngữ trong câu
 Nghĩa tường minh Hàm ý Lí do dùng hàm ý:
 Ngại ngùng, không muốn 
 người khác thấy tình cảm của 
 mình
 Cách diễn đạt tế nhị, khéo léo Ô! Cô còn quên chiếc 
 mùi soa đây này!
Nghĩa tường minh Nghĩa tường 
 Hàm ý
 minh
Lập bảng so Phần thông báo người nói 
 Giống 
 sánh nghĩa muốn hướng đến người nghe
 tường minh Phần thông Phần thông 
 báo diễn đạt báo được suy 
 và hàm ý Khác trực tiếp ra từ những 
 bằng từ ngữ từ ngữ trong 
 trong câu câu Phần nổi = Nghĩa 
 tường minh
Phần chìm = Hàm ý Ghi nhớ
 Là phần thông báo được 
 Nghĩa tường minh: diễn đạt trực tiếp bằng từ 
 ngữ trong câu.
 Là phần thông báo tuy không được diễn 
 Hàm ý: đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu 
 nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. Tìm các tình 
 huống giao 
 tiếp khác 
 nhau để có 
 những hàm ý 
 khác nhau 
 cho lời thoại: 
Bài tập nhanh “Trời mưa 
 rồi đấy!” Hàm ý phụ thuộc vào tình huống 
 giao tiếp.
 Hàm ý được sử dụng trong đời 
 thường và các văn bản nghệ thuật.
Lưu ý Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái 
trong đoạn cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em 
 đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa? Thái độ Cô gái 
 ngượng muốn tặng 
 ngùng, xấu anh thanh 
 hổ: mặt đỏ niên chiếc 
ửng, nhận lại khăn mùi 
 chiếc khăn, xoa làm kỉ 
 vội quay đi niệm Hàm ý phụ thuộc vào tình huống 
 giao tiếp.
 Hàm ý thường được sử dụng trong 
 các văn bản nghệ thuật.
 Hàm ý còn xuất hiện qua các hành 
Lưu ý động, cử chỉ.