Hưỡng dẫn tự ôn tập môn Ngữ văn Lớp 9 - Phần văn thơ hiện đại Việt Nam

 CHÍNH HỮU VÀ BÀI THƠ “ĐỒNG CHÍ”
Đôi nét về tác giả: Chính Hữu quê ở Hà Tĩnh, phong
cách thơ : thơ ông chủ yếu viết về người lính và hai 
cuộc chiến tranh, đặc biệt là tình cảm cao đẹp của
người lính như tình đồng chí, đồng đội, tình yêu quê 
hương, ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, tình cảm dồn nén.
Khái quát về tác phẩm: ra đời năm 1948, in trong tập
Đầu súng trăng treo, là một trong những bài thơ tiêu 
biểu nhất viết về người lính cách mạng của văn học
thời kháng chiến chống Pháp.
Điểm chính về nội dung và nghệ thuật : thể hiện hình
tượng người lính cách mạng và sự gắn bó keo sơn của
họ qua những chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị , 
chân thực, cô đọng giàu sức biểu cảm.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Ý nghĩa nhan đề
“Đồng chí” là tiếng gọi
thiêng liêng giữa các anh
bộ đội cụ Hồ , và là tình
cảm mới của thời đại -
thời kháng chiến chống
Pháp. Đặt nhan đề “Đồng
chí”, tác giả làm bật lên
tình cảm cao đẹp này
trong toàn bài thơ. .
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA PHẠM TIẾN DUẬT VÀ “BÀI THƠ
 VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH”.
• Đôi nét về tác giả: Phạm Tiến Duật quê ở Phú Thọ, là một
 trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ
 thời chống Mĩ cứu nước, nổi bật với giọng điệu sôi nổi, trẻ
 trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc, thơ đậm chất văn
 xuôi , thơ điệu nói .
• Khái quát về tác phẩm: nằm trong chùm thơ của Phạm Tiến
 Duật bao gồm 4 bài được tặng giải Nhất cuộc thi của báo Văn 
 nghệ năm 1969 và được đưa vào tập thơ Vầng trăng quầng
 lửa (1970) sáng tác trong những ngày cuộc kháng chiến
 chống Mĩ đầy ác liệt.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
Không có kính không phải vì xe không có kính Không có kính, ừ thì ướt áo
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Ung dung buồng lái ta ngồi, Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Mưa ngừng , gió lùa khô mau thôi.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Những chiếc xe từ trong bom rơi
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Đã về đây họp thành tiểu đội
 Không có kính, rồi xe không có đèn,
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
 Không có mui xe, thùng xe có xước,
Như sa như ùa vào buồng lái. Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi. Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
 Chỉ cần trong xe có một trái tim.
 ( 1969)
 Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Không có kính, ừ thì có bụi,
 Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Bụi phun tóc trắng như người già
 Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Chưa cần rửa, phì phèo châm điều thuốc
 Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha . 
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Luyện tập : 
 Học sinh tự chia đoạn và
 tìm hiểu ý mỗi đoạn. 
 Xác định từ ngữ, hình
 ảnh nghệ thuật trong
 mỗi đoạn . 
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Mặt trời xuống biển như hòn lửa Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Sóng đã cài then, đêm sập cửa. Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.
Câu hát căng buồm cùng gió khơi. Đêm thở : sao lùa nước Hạ Long.
Hát rằng : có bạc biển Đông lặng, Ta hát bài ca gọi cá vào,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao.
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. Biển cho ta cá như long mẹ
 Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi ! Nuôi lớn đời ta tự buổi nào.
 Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
 Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng, Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
 Ta kéo xoăn tay chum cá nặng. Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
 Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông, 
Ra đậu dặm xa dò bụng biển, ( Hồng Gai, 4-10- 1958)
 Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Dàn đan thế trận lưới vây giăng. 
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA NHÀ THƠ NGUYỄN DUY VÀ
 BÀI THƠ “ÁNH TRĂNG”
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Ý nghia nhan đề bài thơ
Suốt bài thơ, tác giả gọi trăng là “vầng trăng” ( vầng
trăng tri kỉ, vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tròn). 
Đến cuối bài thơ “ánh trăng” xuất hiện và ánh sáng
dịu dàng thuần khiết của vầng trăng hắt ngược lên
trên thành nhan đề tác phẩm “Ánh trăng” với ý 
nghĩa :
- Nguồn sáng thiên nhiên tươi mát vĩnh hằng .
- Ánh nhìn của quá khứ soi rọi vào nhân vật trữ
 tình để nhắc anh nhớ về quê hương, đồng đội
 một thời gian lao mà tình nghĩa .
- Ánh sáng của lương tâm làm thức tỉnh bao người
 , nhắc nhở lối sống ân tình thủy chung, uống
 nước nhớ nguồn.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA BẰNG VIỆT VÀ BÀI THƠ “BẾP LỬA”
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Ý nghĩa nhan đề bài thơ
 Tựa đề bài thơ là “Bếp lửa”, 
 suốt bài thơ mười lần hình
 ảnh bếp lửa và ngọn lửa xuất
 hiện cùng với người bà . Sức
 ấm và ánh sáng của bếp lửa
 tỏa sáng toàn bài thơ và làm
 bật lên tình bà cháu ấm áp , 
 thiêng liêng .
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Tác giả : Kim Lân (1920 – 2007) là
nhà văn chuyên viết truyện ngắn và
có sáng tác trước Cách mạng tháng
Tám 1945. Ông hầu như chỉ viết về
sinh hoạt làng quê và cảnh ngộ của
người nông dân.
Khái quát về tác phẩm : Làng
được viết năm 1948, là tác phẩm
thành công của Kim Lân và là tác
phẩm tiêu biểu cho văn học Việt
Nam thời kì đầu kháng chiến chống
thực dân Pháp.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Tình huống và ý nghĩa tình huống của truyện
- Tình huống : nhà văn đặt nhân vật ông
 Hai vào trong tình huống gay gắt , căng
 thẳng – một lão nông rất yêu làng lại
 nghe tin làng mình theo Tây. Điều này
 khiến ông lão đau khổ, dằn vặt suốt
 mấy hôm.
- Ý nghĩa : từ tình huống đó, vẻ đẹp
 người nông dân Việt Nam sau cách
 mạng hiện ra chân thực, sinh động với
 tình yêu làng thắm thiết hòa vào tình
 yêu nước, trung thành với kháng chiến.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Ý nghĩa nhan đề
Truyện kể về làng Chợ Dầu
nhưng tên truyện “Làng” –
không cụ thể làng quê nào . Nhà
văn Kim Lân muốn nói rằng : 
trong những năm tháng chiến
tranh, làng quê Việt Nam – đâu
đâu cũng có những người nông
dân vừa yêu làng thắm thiết vừa
yêu nước thiết tha, tinh thần
kháng chiến mạnh mẽ như nhân
vật ông Hai.
 2/18/2020 LÊ KIỀU NGA NGUYỄN THÀNH LONG –
 LẶNG LẼ SAPA
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA - Tình huống truyện : tác giả tạo
 ra cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các
 nhân vật : anh thanh niên, ông
 họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe . 
 Cuộc gặp gỡ diễn ra trên
 chuyến xe đi Hà Nội – Lào Cai; 
 và trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 
 mét.
 - Ý nghĩa tình huống : cuộc gặp
 gỡ làm bật lên vẻ đẹp trong
 cách nghĩ, cách sống của các
 nhân vật , đặc biệt là anh thanh
 niên làm công tác khí tượng
 kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh núi
 TÌNH HUỐNG TRUYỆN VÀ Ý vắng vẻ , hoang vu, chỉ có gió
 NGHĨA TÌNH HUỐNG núi và sương mù.
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA Nhà văn đặt nhan đề “Lặng lẽ
SaPA” chứ không phải là “SaPa
lặng lẽ”. Tác giả muốn nhấn
mạnh vẻ đẹp của sự lặng lẽ trong
câu chuyện : thiến nhiên SaPa
đẹp mơ màng lặng lẽ và con 
người trong câu chuyện lặng lẽ
cống hiến hết mình cho nhân
dân và Tổ quốc.
Ý NGHĨA NHAN ĐỀ
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA CHIẾC LƯỢC NGÀ –
 NGUYỄN QUANG SÁNG
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA - Tình huống thứ nhất : anh Sáu xa nhà tham gia kháng
 chiến chống Pháp khi đứa con gái – bé Thu, chưa đầy
 một tuổi. Tám năm sau anh về thăm nhà, bé Thu nhất
 định không nhận anh là ba.
 • Ý nghĩa : cho thấy tình yêu thương cha mãnh liệt ở bé
 thu.
 - Tình huống thứ hai : ngoài chiến trường, dù gian lao khốc
 liệt, anh Sáu vẫn dồn hết tâm sức làm cây lược bằng ngà
 cho con. NHưng chưa kịp về trao cho bé Thu, anh Sáu hi 
 sinh trong một trận càn quét của quân đich. Trong giờ phút
 hấp hối, anh trao cây lược nhờ đồng đội mang về cho con.
• Ý nghĩa : cho thấy tình yêu thương con sâu nặng ở anh
Sáu.
Tình huống và ý nghĩa tình huống
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA 1. Bé Thu : em bé hồn
 nhiên, thông minh, cá
 tính , yêu thương cha 
 mãnh liệt.
 2. Anh Sáu – người cha 
 chiến sĩ : yêu nước, 
 có tinh thần trách
 nhiệm , yêu thương
 con sâu nặng ( nhưng 
 vì đất nước có chiến
 tranh, anh Sáu không
 có điều kiện gần gũi
 ĐẶC ĐIỂM NHÂN VẬT để chăm sóc con )
2/18/2020 LÊ KIỀU NGA