Bài giảng Vật lý Lớp 7 - Bài 23: Tác dụng từ, tác dụng hoá học và tác dụng sinh lí của dòng điện

 KIỂM TRA BÀI CŨ:
1) Nêu các tác dụng của dòng điện đã học.
2) Xét các dụng cụ điện sau:
 - Quạt điện
 - Nồi cơm điện
 - Máy thu hình
 - Máy thu thanh (ra – đi – ô)
 - Ấm điện
Hỏi khi các dụng cụ này hoạt động thì tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với 
 các dụng cụ nào ? Không có ích đối với dụng cụ nào ?
3) Dòng điện có tác dụng phát sáng khi chạy qua bộ phận hay dụng cụ điện nào dưới 
 đây khi chúng hoạt động bình thường ?
 A) Ruột ấm điện;
 B) Công tắc;
 C) Dây dẫn điện của mạch điện trong gia đình;
 D) Đèn báo của tivi; TRẢ LỜI:
1) Dòng điện có 2 tác dụng: tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng.
2) Tác dụng nhiệt của dòng điện có ích đối với: nồi cơm điện, ấm điện
 Tác dụng nhiệt của dòng điện không có ích đối với: Quạt điện, máy thu hình, 
 máy thu thanh (ra – đi – ô)
3) D. Đèn báo tivi. Nam châm điện là gì ? Nó hoạt động dựa vào tác dụng nào của dòng điện ? Bài 
học hom nay sẽ giúp chúng ta có câu trả lời Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 - Nam châm có tính chất gì ?
 - Tại sao người ta lại sơn màu đánh dấu hai nửa nam châm khác nhau ?
 - Khi các nam châm gần nhau, các cực của nam châm tương tác với nhau như thế 
 nào ?
 TRẢ LỜI:
 -Nam châm có tính chất từ (Nam châm hút sắt, thép)
 - Để phân biệt hai cực của nam châm (vì nam châm có hai cực)
 - Một trong hai cực của kim nam châm bị hút còn cực kia bị đẩy Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐiỆN
I – Tác dụng từ.
 - Dùng dây dẫn mảnh có vỏ cách điện quấn nhiều vòng xung quanh lõi sắt non, 
 ta có 1 cuộn dây. Nối 2 đầu cuộn dây này với một nguồn điện và công tắc như 
 hình 23.1 ta được 1 nam châm điện
 - Cực màu xanh của kim nam châm bị nam châm điện tác dụng như thế nào ?
 + - 
 K Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 Cực màu đỏ của kim nam châm bị nam châm điện tác dụng như thế nào 
 ?
 + - 
 K Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 Đóng khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
 lõi sắt non
 đinh sắt Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 Ngắt khoá K, quan sát hiện tượng xảy ra với các đinh sắt.
 lõi sắt non
 đinh sắt Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 -Nếu đảo đầu cuộn dây, cực của nam châm lúc trước bị hút, nay bị đẩy 
 và ngược lại.
 -Qua thí nghiệm trên ta thấy:
 + Khi có dòng điện chạy qua lõi sắt cuộn dây có tác dụng 
 giống như nam châm.
 + Nam châm này cũng có hai cực.
 Kết luận:
 1 – Cuộn dây quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là . . . . . . . . . 
 . nam. . . . châm. . . . . điện. . . 
 2 – Nam châm điện có . .tính . . . chất. . . . từ. . . vì nó có khả năng làm quay kim 
 nam châm và hút các vật bằng sắt hoặc thép Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 Hãy chỉ ra các bộ phận cơ bản của chuông điện
 Nguồn điện
 C2: Khi công tắc đóng có hiện tượng 
 Chốt kẹp
 gì xảy ra với cuộn dây, với miếng sắt 
 và với đầu gõ chuông ?
 Lá thép 
 đàn hồi
 Cuộn dây Miếng sắt
 Trả lời
 Khi đóng công tắc, dòng điện đi 
 Tiếp điểm
 qua cuộn dây và cuộn dây trở thành 
 nam châm điện. Khi đó cuộn dây hút 
 miếng sắt làm cho đầu gõ chuông 
 Đầu gõ chuông
 đập vào chuông làm chuông kêu
 Chuông Hình 23.2 Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
C3: Ngay sau đó mạch điện bị hở, 
hãy chỉ ra chổ hở mạch này, Giải 
thích tại sao miếng sắt khi đó lại trở Nguồn điện
về tì sát vào tiếp điểm. Chốt kẹp
 Trả lời
 Lá thép 
 Chổ hở của mạch là ở chổ đàn hồi
 miếng sắt bị hút nên rời khỏi tiếp Cuộn dây Miếng sắt
 điểm
 Tiếp điểm
 Đầu gõ chuông
 Chuông Hình 23.2 Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 C4: Tại sao chuông kêu liên tiếp chừng nào công tắc còn đóng.
 Nguồn điện
 Trả lời:
 Chốt kẹp
 Khi miếng sắt trở lại tì sát 
 vào tiếp điểm, mạch kín và cuộn 
 dây lại có dòng điện chạy qua và Lá thép 
 lại có tính chất từ. Cuộn dây lại đàn hồi
 hút miếng sắt và đầu gõ chuông Cuộn dây Miếng sắt
 lại dập vào chuông làm chuông 
 kêu. Mạch lại bị hở. Cứ như vậy 
 Tiếp điểm
 chuông kêu liên tiếp chừng nào 
 công tắc còn đóng
 Đầu gõ chuông
 Chuông Hình 23.2 Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 - Đầu gõ chuông chuyển động 
 làm chuông kêu liên tiếp. Nguồn điện
 - Đó là biểu hiện tác dụng cơ học Chốt kẹp
 của dòng điện.
 -Các động cơ điện như quạt Lá thép 
 đàn hồi
 điện, máy bơm nước (mô tơ 
 điện), . . . . hoạt động dựa trên Cuộn dây Miếng sắt
 tác dụng này của dòng điện.
 Tiếp điểm
 Đầu gõ chuông
 Chuông Hình 23.2 Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
I – Tác dụng từ.
 GDBVMT
 -Dòng điện gây ra xung quanh nó 1 từ trường. Các đường dây cao áp có 
 thể gây ra những điện từ trường mạnh, những người dân sống gần 
 đường dây điện cao thế có thể chịu ảnh hưởng của trường điện từ này. 
 Dưới tác dụng của trường điện từ mạnh, các vật đặt trong đó có thể bị 
 nhiễm điện do hưởng ứng đó có thể khiến cho tuần hoàn máu của người 
 bị ảnh hưởng, căng thẳng, mệt mỏi.
 - Để giảm thiểu tác hại này ta cần phải làm gì ?
 - Trả lời: Cần xây dựng lưới điện cao áp xa khu dân cư. Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
II – Tác hóa học.
 C5: Quan sát đèn khi công tắc đóng và cho biết dung dịch muối đồng sunphat 
 (CuSO4) và hai thỏi than là chất dẫn điện hay cách điện ?
 Dung dịch 
 muối đồng 
 sunphat
 - + 
 Acquy
 Thỏi than Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
II – Tác hóa học.
 C6: Thỏi than nối với cực âm lúc trước đó màu đen. Sau vài phút thí 
 nghiệm nó được phủ màu gì ?
 Dòng điện có tác dụng hóa học
 Dung dịch 
 muối đồng 
 sunphat
 - + 
 Acquy
 Thỏi than Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
II – Tác hóa học.
 Kết luận:
 - Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm cho thỏi than nối với cực 
 âm được phủ một lớp . . . . . đồng. . . . . . . 
 - Dựa vào tác dụng hóa học của dòng điện, người ta có thể mạ kim 
 loại, đúc điện, luyện kim. . . . Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
II – Tác hóa học.
 GDBVMT:
 -Dòng điện gây ra các phản ứng điện phân. Việt Nam là đất nước có khí hậu 
 nóng ẩm, do những yếu tố tự nhiên, việc sử dụng các nguồn nguyên liệu hóa 
 thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt, . . . ) và hoạt động sản xuất công nghiệp 
 cũng tạo ra nhiều khí thảy độc hại (CO2, CO, NO, NO2, SO2, H2S, . . . ). Các 
 khí này hòa tan trong hơi nước tạo ra môi trường điện li. Môi trường điện li 
 này sẽ khiến cho kim loại bị ăn mòn (ăn mòn hóa học).
 - Để giảm thiểu tác hại này ta phải làm như thế nào ?
 - Trả lời: Cần bao bọc kim loại bằng chất chống ăn mòn hóa học. Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
III– Tác sinh lí.
 -Nếu so ý có thể bị điện giật làm chết người. Điện giật là gì ?
 - Dòng điện đi qua cơ thể người có lợi hay có hại ? Nêu ví dụ chứng tỏ điều 
 đó.
 - Nếu dòng điện của mạng điện gia đình trực tiếp đi qua cơ thể người có hại 
 gì ?
 GDBVMT
 -Vì vậy các em không tự ý mình chạm vào mạng điện dân dụng nếu chưa 
 biết rõ cách sử dụng, tránh bị điện giật bằng cách sử dụng chất cách điện để 
 cách li dòng điện với cơ thể và tuân thủ các quy tắc an toàn điện. Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC 
 VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
IV – Vận dụng.
 C7: Vật nào dưới dây có tác dụng từ ?
 A. Một pin còn mới đặt riêng trên bàn.
 B. Một mảnh nilông đã được cọ xát mạnh.
 C. Một cuộn dây dẫn có dòng điện chạy qua.
 D. Một đoạn băng dính.
 C8: Dòng điện không có tác dụng nào dưới đây ?
 A. Làm tê liệt thần kinh.
 B. Làm quay kim nam châm.
 C. Làm nóng dây dẫn.
 D. Hút các vụn giấy.